Plasowanie w świetle dyrektywy 2019/2161 - Co to jest?

Unia podjęła już szereg kroków w celu zwiększenia wiedzy wśród konsumentów, przedsiębiorców i prawników na temat praw konsumentów i w celu poprawy egzekwowania praw konsumentów i dochodzenia przez nich roszczeń. 

Wprowadzono zatem dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2161 z dnia 27 listopada 2019 r. zmieniającą dyrektywę Rady 93/13/EWG i dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 98/6/WE, 2005/29/WE oraz 2011/83/UE w odniesieniu do lepszego egzekwowania i unowocześnienia unijnych przepisów dotyczących ochrony konsumenta. Więcej o samej dyrektywie można przeczytać w moim wpisie TU.

Według słownika języka polskiego Za „Plasowanie” rozumie się

1. «umieszczać w jakiejś klasyfikacji»

2. «kierować piłkę dokładnie w oznaczone miejsce»

3. daw. «umieszczać, lokować gdzieś kogoś, coś»

W dyrektywie 2005/29/WE wprowadzono zmiany:

1) w art.2 akapit pierwszy 

a) lit.c) otrzymuje brzmienie:

„c)»produkt« oznacza każdy towar lub usługę, w tym nieruchomości, usługi cyfrowe i treści cyfrowe, a także prawa i obowiązki;”

b) dodaje się litery w brzmieniu:

„m) »plasowanie«oznacza przyznawanie określonej widoczności produktom w formie, w jakiej to plasowanie zos­tało przedstawione, zorganizowane lub przekazane przez przedsiębiorcę, niezależnie od środków technolo­gicznych wykorzystanych do takiego przedstawienia, zorganizowania lub przekazu;

n) »internetowa platforma handlowa« oznacza usługę korzystającą z oprogramowania, w tym strony internetowej, części strony internetowej lub aplikacji, obsługiwanego przez przedsiębiorcę lub w jego imieniu, która umożli­ wia konsumentom zawieranie umów na odległość z innymi przedsiębiorcami lub konsumentami.”;

Organy UE uznały, że wyższe plasowanie lub jakiekolwiek wyeksponowanie ofert handlowych wśród wyników wyszukiwania przez dostawców funkcji wyszukiwania internetowego ma istotny wpływ na konsumentów. Plasowanie oznacza przyznawanie określonej widoczności ofertom przedsiębiorców lub wagi nadawanej wynikom wyszukiwania w formie, w jakiej to plasowanie zostało przedstawione, zorganizowane lub przekazane przez dostawców funkcji wyszukiwania internetowego, w tym w wyniku zastosowania mechanizmów sekwencjonowania algorytmicznego, wystawiania oceny lub opinii, podświetlania wyników lub innych narzędzi wyróżniania, lub też ich kombinacji.

W związku z tym uznano, że należy unowocześnić prawo. Według dyrektywy powinny być zakazane praktyki polegające na tym, że przedsiębiorca w odpowiedzi na wyszukiwanie internetowe konsumenta dostarcza informacje w formie wyników wyszukiwania bez wyraźnego ujawniania płatnej reklamy lub opłat wnoszonych konkretnie w celu uzyskania wyższego plasowania produktów w wynikach wyszukiwania.

Jeżeli przedsiębiorca bezpośrednio lub pośrednio zapłacił dostawcy funkcji wyszukiwania internetowego za wyższe plaso­wanie produktu w wynikach wyszukiwania, dostawca funkcji wyszukiwania internetowego powinien w zwięzłej, łatwo dostępnej i czytelnej formie poinformować o tym fakcie konsumentów.

Jak rozumie się płatności?

Według dyrektywy płatność pośrednia może mieć formę przyjęcia przez przedsiębiorcę w stosunku do dostawcy funkcji wyszukiwania internetowego dodatkowych zobo­wiązań wszelkiego rodzaju, które w szczególności skutkują wyższym plasowaniem. Płatność pośrednia może pole­gać na wyższej prowizji za transakcję, a także na różnych systemach rekompensat, które w szczególności prowadzą do wyższego plasowania.

Płatności za usługi ogólne, takie jak opłaty za włączenie do listy wyników lub abonament członkowski, które odnoszą się do szerokiego zakresu funkcji oferowanych przedsiębiorcy przez dostawcę funkcji wyszukiwania internetowego, według dyrektywy nie należy uznawać za szczególną płatność za uzyskanie wyższego plasowania pro­duktów, pod warunkiem że takie płatności nie są przeznaczone na uzyskanie wyższego plasowania.

Kogo będą dotyczyły zmiany?

Funkcję wyszu­kiwania internetowego oferowane przez różnego rodzaju przedsiębiorców internetowych, w tym pośredników, takie jak internetowe platformy handlowe, wyszukiwarki i porównywarki, a więc zmiany prawne będą dotyczyły wszystkich tych, którzy „dają” możliwość wyszukiwania ofert na swojej stronie/platformie.

Wymogi w zakresie przejrzystości w odniesieniu do głównych parametrów decydujących o plasowaniu reguluje również rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1150.

Oczekuje się aby wprowadzić podobne wymogi w zakresie przejrzystości, aby zapewnić odpo­wiednią przejrzystość w stosunku do konsumentów, z wyjątkiem przypadku dostawców wyszukiwarek interneto­wych, już zobowiązanych na mocy tego rozporządzenia do określania głównych parametrów, które pojedynczo lub łącznie są najistotniejsze przy plasowaniu, oraz względnego znaczenia tych głównych parametrów, zamieszczając w swoich wyszukiwarkach internetowych łatwo i ogólnodostępny opis tych parametrów sformułowany prostym i przystępnym językiem.

Przedsiębiorcy, którzy umożliwiają konsumentom wyszukiwanie towarów i usług, takich jak podróże, zakwaterowa­nie i wypoczynek, oferowanych przez różnych przedsiębiorców lub konsumentów, powinni informować konsumen­tów o domyślnych głównych parametrach decydujących o plasowaniu ofert przedstawianych konsumentowi w wyniku wyszukiwania oraz ich względnym znaczeniu w porównaniu z innymi parametrami.

Informacje te powinny być zwięzłe oraz łatwo i bezpośrednio dostępne w dobrze widocznym miejscu.

Parametry decydujące o plasowaniu to wszelkie ogólne kryteria, procesy, specyficzne sygnały wbudowane w algorytmy lub inne mechanizmy korygowa­nia lub obniżania pozycji stosowane w związku z plasowaniem.

Dyrektywa wskazuje również, że od przedsiębiorców nie należy wymagać ujawnia­nia szczegółowego funkcjonowania ich mechanizmów plasowania, w tym algorytmów.

Przedsiębiorcy powinni udostępniać ogólny opis głównych parametrów decydujących o plasowaniu, wyjaśniający domyślne główne parame­try stosowane przez przedsiębiorcę oraz ich względne znaczenie w porównaniu z innymi parametrami, ale opis ten nie musi być przedstawiany indywidualnie dla każdego wyszukiwania.

Dostawcy internetowych platform handlowych powinni informować konsumentów o tym, czy osoba trzecia oferu­jąca towary, usługi lub treści cyfrowe jest przedsiębiorcą czy podmiotem niebędącym przedsiębiorcą, na podstawie złożonego im przez osobę trzecią oświadczenia - a więc mamy tu do czynienia z obowiązkiem informacyjnym każdego podmiotu aby konsument miał świadomość tego czy jest to osoba fizyczna czy podmiot gospodarczy.

Jeżeli osoba trzecia oferująca towary, usługi lub treści cyfrowe oświadcza, że ma status podmiotu niebędącego przedsiębiorcą, dostawcy internetowych platform handlowych powinni zamieszczać krótkie oświadczenie, zgodnie z którym prawa konsumentów wynikające z unijnego prawa ochrony konsumentów nie mają zastosowania do zawartej umowy.

Ponadto konsumenci powinni być informowani o sposobie, w jaki obowiązki związane z umową są podzielone między osoby trzecie oferujące towary, usługi lub treści cyfrowe a dostawców internetowych platform handlowych. Informacja ta powinna być udzielana w jasny i zrozumiały sposób, a nie tylko w standardowych warunkach umownych lub innych podobnych dokumentach umownych. Jest to ogromnie ważne, bo część dostawców internetowych skupia się wyłącznie na Regulaminie sprzedaży zapominając, że konsument powinien mieć dostarczoną treść w bardziej przystępny sposób niż szukanie w regulaminie.

źródło: 

https://sjp.pwn.pl/slowniki/plasowanie.html

https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX%3A32019L2161